Nasza Loteria NaM - pasek na kartach artykułów

PRÓBNA MATURA 2013: Język polski - poziom podstawowy i rozszerzony [PYTANIA, ARKUSZE, ODPOWIEDZI]

RED
Sławek Seidler, Archiwum
W czwartek, 3 stycznia 2013 roku, maturzyści zmierzą się z językiem polskim. Po egzaminie znajdziecie tutaj odpowiedzi do testów. Ponadto możecie sprawdzić tutaj arkusze i odpowiedzi z lat ubiegłych.

Zobacz też: Matura 2013

ARKUSZE I ODPOWIEDZI 2013

Tutaj po zakończeniu próbnej matury z przedmiotów dodatkowych umieścimy arkusze i ich rozwiązania.

ARKUSZE I ODPOWIEDZI 2012

PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI – EGZAMIN MATURALNY – JĘZYK POLSKI, POZIOM PODSTAWOWY CZĘŚĆ I

Pobierz: Arkusz egzaminacyjny - język polski podstawa

Przykładowe odpowiedzi do próbnego egzaminu maturalnego publikujemy dzięki uprzejmości Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Poznaniu, która udostępniła je nam do jednorazowej publikacji.

Zobacz też: Próbna matura 2012

CZĘŚĆ I

ZADANIE 1
przykładowa odpowiedź:
Odbiorcą jest człowiek, który obawia się wyparcia książek przez elektroniczne nośniki informacji / Internet.

ZADANIE 2
przykładowa odpowiedź:
TEZA:
Książki przetrwają każdą rewolucję technologiczną / będą się zawsze ukazywały.
ARGUMENTY:
- są niezastąpione / są doskonałym wynalazkiem
- nie zniszczyły ich dotychczasowe nowinki techniczne.

ZADANIE 3
przykładowa odpowiedź:
Internet zamyka epokę druku i jednocześnie utrwala alfabet. / By używać (wypierającego książki) Internetu, trzeba czytać.

ZADANIE 4
przykładowa odpowiedź:
Niewielu dzisiaj tak poloneza wodzi
- reprezentują dobrą tradycję (humanistyki)
- należą do nielicznych starego typu mistrzów (intelektualistów)
- są przewodnikami (po świecie książek, tradycji kultury)
- uosabiają dawny ideał (humanisty)
- stanowią wzór (elokwencji, erudycji)
- są podziwiani (za swą mądrość)
Jest to aluzja do postaci Podkomorzego z Pana Tadeusza Adama Mickiewicza.

ZADANIE 5
przykładowa odpowiedź:
PODOBIEŃSTWO BUDOWY, na przykład:
- oba zaczynają się pytaniem, a odpowiedź znajduje się w dalszej części akapitu
- zawierają opinię wraz z uzasadnieniem
- w obu dominuje wyliczenie
PODOBIEŃSTWO FUNKCJI, na przykład:
- zawierają informacje na temat autorów książki i jej treści / informacje o rozmówcach i temacie rozmowy
- uzasadniają wyrażoną wcześniej pochwałę autorów / nazwanie ich erudytami
- logicznie porządkują treść tekstu
- wpływają na spójność / łączą się ze sobą i sąsiednimi akapitami

ZADANIE 6
przykładowa odpowiedź:
SYNONIMY: dialog, konwersacja, dyskusja, rozprawianie, dywagowanie
FUNKCJA:
- precyzyjnie oddają rodzaje rozmowy / odcienie znaczeniowe
- podkreślają to, że rozmowa jest urozmaicona / zmienna
- wpływają na precyzję stylu / ożywiają, urozmaicają styl /
pozwalają uniknąć powtórzeń

ZADANIE 7
przykładowa odpowiedź:
- rozmówcy opowiadają wiele interesujących anegdot
- mówią z pasją, euforycznie, pięknie
- dzielą się odczuciami / mówią prawdziwie, szczerze
- są znawcami tematu / są kompetentni
- są bibliofilami / kochają książki, biblioteki - rozmowa jest prowadzona sprawnie i kompetentnie / przez literaturoznawcę

ZADANIE 8
przykładowa odpowiedź:
ERUDYCI - imponują olbrzymią, głęboką wiedzą
BIBLIOFILE - imponują (…) zmysłową nieledwie miłością do książek
lub: czułość, z jaką rozmówcy traktują księgi
LUDZIE ELOKWENTNI - potrafią pięknie opowiadać

ZADANIE 9
odpowiedź - B

ZADANIE 10
przykładowa odpowiedź:
- Internet również wydaje się doskonałym wynalazkiem
- jest podobnie szybki i nowoczesny
- może zniknąć tak samo jak concorde
- jest podobnie niebezpieczny
- względy moralne również mogą okazać się ważniejsze niż szybkość, wygoda

ZADANIE 11
przykładowa odpowiedź:
- uważają je za przydatne narzędzia / źródło informacji, a nie cel sam w sobie
- korzystają ze zdobyczy techniki, ale za najważniejszy uważają kontakt z dziełami kultury
Uwaga! Wymaga się dostrzeżenia ambiwalencji postawy.

ZADANIE 12
przykładowa odpowiedź:
Ludzie księgi czytają uważnie, interpretują tekst, delektują się jego pięknem / stylem, kompozycją.
Jakość / wnikliwość czytania jest dla nich ważniejsza od wyboru dzieł czy nośnika, na jakim je zapisano / techniki czytania.

ZADANIE 13
przykładowa odpowiedź:

Elementy recenzji:

- informacje o dziele, jego autorach / część sprawozdawcza
Np.: Rozpisany na prawie 270 stronicach dialog (…)
Umberto Eco to gwiazda nauk humanistycznych (…)
Rozprawiają o francuskich poetach barokowych (…)

- subiektywne sądy, opinie recenzenta / część krytyczna
Np.: Kto przejął się przepowiedniami o śmierci książek (…),
powinien koniecznie przeczytać (…)
Nawet gdy włoski semiotyk powtarza anegdoty (…), rzecz i tak czyta się doskonale.
W ogóle plan anegdotyczny jest w książce najciekawszy.
Eco i Carière potrafią pięknie opowiadać (…)

CZĘŚĆ II

TEMAT 1. Marzenia o miłości a małżeństwo. Porównaj kreacje poetów, analizując fragmenty Nie-Boskiej komedii i Wesela. W interpretacji uwzględnij kontekst historycznoliteracki.

I PRZYKŁADOWE ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 25 punktów)

Punktacja 0-4
Wstępne rozpoznanie - zasada zestawienia fragmentów, na przykład:
a) sceny dramatów związane z motywem wesela poety,
b) konfrontacja marzeń poetów z rzeczywistością,
c) ukazanie każdego z poetów w relacji z żoną i z kobietą "poetyczną" (Dziewica, Rachela),
d) utwory związane z doświadczeniami autorów (biografia Krasińskiego, geneza Wesela),
e) Nie-Boska komedia - małżeństwo arystokraty, Wesele - mezalians inteligenta z chłopką,
f) różne epoki literackie: romantyzm, Młoda Polska,
g) stylizacja: poetycka w prozie, potoczna i gwarowa w wierszu.

Analiza fragmentów Nie-Boskiej komedii

Punktacja 0-4
Kreacja poety we fragmencie 1., na przykład:
a) nazwany Panem Młodym, ukazany w dniu wesela,
b) jako poeta zniża się do małżeństwa (zstąpiłem do ziemskich ślubów),
c) przekonany, że wiąże się z wymarzoną kobietą,
d) wierzy, że zawsze będzie ją kochać (przeklęstwo […] jeśli ją kiedy kochać przestanę),
e) jest zauroczony jej pięknością,
f) nie pragnie jej bliskości (chce na nią patrzeć, nie tańczyć z nią),
g) ignoruje jej słowa o miłości i wierności,
h) widzi w niej istotę nieziemską, porównuje do anioła,
i) uważa ją za źródło natchnienia (wiecznie będziesz pieśnią moją),
j) mówi do niej w sposób poetycki (pełen patosu, wyszukany).

Punktacja 0-5
Kreacja poety we fragmencie 2., na przykład:
a) nazwany Mężem, ukazany jako przyszły ojciec,
b) śni o Dziewicy, rozmawia z nią (symbol marzenia o idealnej miłości),
c) jest rozczarowany Marią (to moja żona),
d) uważa ją za niewłaściwą żonę dla poety (stworzona dla ogródka i domku, ale nie dla mnie),
e) przeklina moment zawarcia małżeństwa,
f) utożsamia je z odrętwieniem, trywialnością (porównanie do snu żarłoków, fabrykantów),
g) wątpi w jego świętość, nierozerwalność (Boże, czyś ty sam uświęcił związek),
h) sądzi, że zabija ono miłość, wiążąc jedynie ciała (jak dwa trupy),
i) marzy o powrocie natchnienia i sił twórczych (do mnie, państwa moje dawne…),
j) chce porzucić żonę, wyrzeka się spokojnego życia (żegnaj mi, ogródku i domku, i ty …),
k) idealną miłość, poezję (Dziewica) ceni bardziej niż dobroć, wierność (Maria).

Analiza fragmentów Wesela

Punktacja 0-5
Kreacja poety we fragmencie 1., na przykład:
a) poetą jest Pan Młody,
b) wierzy w wieczną miłość (odrzuca przestrogę Księdza),
c) podkreśla sakramentalny charakter małżeństwa (braliśmy ślub u ołtarza),
d) wciąż mówi o miłości, oczekuje od żony zapewnień o wzajemności,
e) ma fizyczne objawy emocji - kołatanie serca, huczenie w głowie,
f) jest szczęśliwy, że żona do niego należy (moja Jaguś, toś ty moja?),
g) raduje go jej młodość (dziewczyno-żono),
h) jest zachwycony jej ludowym strojem (porównanie do lalki),
i) nie rozumie norm i zasad jej środowiska (proponuje zdjęcie butów),
j) akceptuje jej przyziemność, mówienie gwarą,
k) mówi do niej prostym, emocjonalnym językiem (nie gwarą).

Punktacja 0-4
Kreacja poety we fragmencie 2., na przykład:
a) rozmawia z Rachelą o motywach małżeństwa z chłopką:
b) chce spełnić swe marzenia o spokojnym życiu na wsi,
c) pragnie uciec od szarości, ciasnoty miasta,
d) jest zauroczony pięknym i krzepkim ludem,
e) chłopski tryb życia uważa za źródło zdrowia (chodzę boso, z gołą głową …),
f) w pięknie wsi i życiu ludu szuka natchnienia (kiedyś wszystko to napiszę);
g) nie ulega urokowi "poetycznej" Racheli,
h) mówi do niej językiem bardziej abstrakcyjnym i wyszukanym niż do żony.

Podsumowanie
Punktacja 0-3

PEŁNE - np.: zarówno poeta romantyczny, jak i młodopolski marzą o wiecznej miłości i wierzą, że zapewni im szczęście; romantyk porzuca spokojne życie małżeńskie dla marzenia o idealnej miłości i poezji - dla ludomana małżeństwo jest spełnieniem marzeń o sielankowym życiu i o pisaniu; poeci w obu utworach ukazani są krytycznie: egocentryzm i pogoń za ułudą są przyczynami klęski romantyka w życiu rodzinnym i jako przywódcy - małżeństwo ludomana również jest złudną drogą do spełnienia marzeń: nie rozumie on ludu i naraża się na śmieszność (trzy rozpoznania); (3 punkty)

CZĘŚCIOWE: określenie podobieństwa i różnicy z uwzględnieniem kontekstu historycznoliterackiego, np.: zarówno poeta romantyczny, jak i młodopolski wierzą, że miłość zapewni im szczęście; romantyk porzuca spokojne życie małżeńskie dla marzenia o idealnej miłości i poezji - dla ludomana małżeństwo jest spełnieniem marzeń o sielankowym życiu (dwa rozpoznania); (2 punkty)

PRÓBA PODSUMOWANIA: określenie podobieństwa lub różnicy z uwzględnieniem kontekstu historycznoliterackiego, np.: zarówno poeta romantyczny, jak i młodopolski wierzą w miłość; lub: romantyk porzuca spokojne życie małżeńskie dla marzenia o idealnej miłości i poezji - dla ludomana małżeństwo jest spełnieniem marzeń o sielankowym życiu (jedno rozpoznanie). (1 punkt)

Uwaga: za funkcjonalne rozwinięcie w toku analizy innych kontekstów, jak np.: romantyczna idealizacja miłości, romantyczna opozycja żona - kochanka, młodopolska ludomania, biografia Krasińskiego, geneza Wesela itp. przyznaje się punkty z puli szczególnych walorów pracy.

TEMAT 2. Analizując i interpretując fragmenty Chłopów Reymonta, scharakteryzuj hierarchię społeczną w Lipcach oraz porównaj stosunek Kuby i Boryny do tego porządku. Wykorzystaj znajomość I części dzieła.

I PRZYKŁADOWE ROZWINIĘCIE TEMATU (można przyznać maksymalnie 25 punktów)

Punktacja 0-2
Wstępne rozpoznanie fragmentów w kontekście dzieła:, na przykład:
a) określenie problematyki powieści (relacje i napięcia społeczne, przeżycia ludzkie),
b) przedstawienie bohaterów (Kuba to parobek bogatego gospodarza Macieja Boryny),
c) scena w kościele przedstawia naruszenie społecznego porządku przez Kubę,
d) rozmowa z gospodarzem ujawnia motywację Kuby oraz poglądy Boryny,
e) narrator utożsamia się z lipecką gromadą, używa jej języka,
f) mowa pozornie zależna w opisie zachowań i przeżyć Kuby.

Punktacja 0-6
Hierarchia społeczna w Lipcach (na podstawie fragmentu 1.):, na przykład:
a) ksiądz pełni najważniejszą rolę:
b) jako człowiek - dobry pan, dobrodziej,
c) w kościele sakralizowany ( jako ten anioł),
d) pośredniczy między Bogiem i ludźmi (czytanie Ewangelii),
e) jest traktowany z szacunkiem (np. ludzie milkną, gdy wstępuje na ambonę),
f) piętnując grzechy, wzrusza i pobudza do skruchy;
g) osoby ważne przebywają najbliżej księdza, ołtarza (sfery sacrum),
h) przywileje gospodarzy to: siedzenie w ławkach, śpiewanie z książki, zapalanie świec,
i) baldachim niosą najbogatsi: Boryna, kowal, wójt,
j) księdzu towarzyszy też Kłąb - najbardziej szanowany z średnio zamożnych,
k) o pozycji społecznej świadczą hojne datki na tacę,
l) biedota i parobkowie powinni stać w przedsionku,
m) naruszenie porządku wzbudza oburzenie (uwagi, gromienie wzrokiem, szturchańce).

Punktacja 0-6
Stosunek Kuby do społecznego porządku (na podstawie fragmentu 1. i 2.):, na przykład:
a) ma świadomość swego pochodzenia (parobek, ale syn gospodarza),
b) czuje się kimś lepszym od żebraków (nie chce wyglądać jak dziadak jaki),
c) podkreśla swe człowieczeństwo (nie bydlem przecież),
d) wielką czcią obdarza księdza,
e) dziedzic kojarzy mu się z Bogiem (Pan siwy i srogi),
f) zna swoje miejsce - zwykle stoi w przedsionku albo przed drzwiami kościoła,
g) dzięki posiadanej złotówce nabiera pewności siebie:
h) zachowuje się jak gospodarz, naruszając porządek,
i) pragnie być jak najbliżej ołtarza,
j) najgłośniej śpiewa la Pana Jezusa i tej Panienki,
k) jako pierwszy odczuwa skruchę (wybucha płaczem),
l) jest dumny z datku na tacę,
ł) bierze świecę, idzie w procesji blisko księdza i gospodarzy,
m) w zapamiętaniu nie zważa na objawy dezaprobaty,
n) wobec Boryny wstydzi się swego zachowania,
o) pokornie godzi się ze swym położeniem,
p) przyznaje, że nie może go zmienić.

Punktacja 0-6
Stosunek Boryny do społecznego porządku (na podstawie fragmentu 2.):,na przykład:
a) akceptuje swoją pozycję gospodarza "pierwszego" w gromadzie,
b) najwyższym autorytetem jest dla niego ksiądz (powołuje się na niego),
c) swą wyższość nad Kubą uważa za oczywistą (co parobek, to nie gospodarz),
d) czuje się w obowiązku "po ojcowsku" skarcić i pouczyć parobka,
e) przekonuje go, że powinien pogodzić się ze swoją rolą społeczną, ponieważ:
f) miejsce w hierarchii wyznacza człowiekowi Bóg,
g) hierarchia jest gwarancją porządku świata,
h) człowiek nie jest w stanie jej zmienić,
i) buntowanie się jest grzechem pychy (nie wynoś się nad drugie),
j) nie należy naruszać odwiecznych i powszechnie obowiązujących zasad,
k) wejście w inną rolę nie zmienia rzeczywistej pozycji (i tak wiedzą, ktoś jest),
l) blisko Boga jest się nie tylko przy ołtarzu (Pan Jezus z każdego kąta słyszy).

Punktacja 0-2
Interpretacja fragmentów w kontekście I części dzieła:,na przykład:
a) ksiądz ma szczególną pozycję i niekwestionowany autorytet (pomaga, poucza, np. godzi Borynę z żoną, synem),
b) szanuje się urzędników i rzemieślników (chyba że szkodzą gromadzie, jak np.: wójt, kowal i młynarz układający się z dziedzicem o las),
c) faktycznymi przywódcami są gospodarze: bogaci (Boryna) i szanowani (Kłąb),
d) starsi akceptują swoją pozycję, młodzi aspirują wyżej (np. syn organisty będzie księdzem, syn młynarza - lekarzem),
e) miejsce w hierarchii może się zmienić (np. Hanka awansuje przez małżeństwo, Jagustynka z gospodyni staje się wyrobnicą, Agata - żebraczką).

Podsumowanie
Punktacja 0-3

PEŁNE: uogólnienie dotyczące porządku społecznego w powieści, (np.: pozycję człowieka i autorytet w społeczności wiejskiej wyznaczają: funkcja religijna, posiadanie ziemi, sprawowanie urzędu); zauważenie podobieństwa stosunku bohaterów do społecznego porządku (godzą się z hierarchią, uznają jej niezmienność) oraz różnicyich punktów widzenia wynikającej z pozycji w hierarchii (Boryna bez zastrzeżeń akceptuje swoje uprzywilejowane miejsce, Kuba - jako gospodarski syn -ma świadomość społecznej degradacji i chce poczuć się jak gospodarz); (3punkty)

CZĘŚCIOWE: uogólnienie dotyczące porządku społecznego w powieści (np.: pozycję człowieka w społeczności wiejskiej wyznacza przede wszystkim posiadanie ziemi) oraz dostrzeżenie różnicy punktów widzenia bohaterów związanej z ich miejscami w hierarchii; (2 punkty)

PRÓBA PODSUMOWANIA: uogólnienie dotyczące porządku społecznego w powieści lub dostrzeżenie różnicy punktów widzenia bohaterów związanej z ich miejscami w hierarchii. (1 punkt)

II. KOMPOZYCJA (można uzyskać maksymalnie 5 punktów)
- podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, (5 punktów)
- uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części,
(3 punkty)
- wskazująca na podjęcie próby porządkowania myśli, na ogół spójna. (1 punkt)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.

III. STYL (można uzyskać maksymalnie 5 punktów)
- jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka, (5 punktów)
- zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka, (3 punkty)
- na ogół komunikatywny, dopuszczalne schematy językowe. (1 punkt)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

IV. JĘZYK (można uzyskać maksymalnie 12 punktów)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawna urozmaicona składnia, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, (12 punktów)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja,
(9 punktów)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo i frazeologia, (6 punktów)
- język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, słownikowych, frazeologicznych i fleksyjnych, (3 punkty)
- język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, słownikowych i frazeologicznych. (1 punkt)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

V. ZAPIS (można uzyskać maksymalnie 3 punkty)
- bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy), (3 punkty)
- poprawna ortografia (nieliczne błędy II stopnia); na ogół poprawna interpunkcja, (2 punkty)
- poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia); interpunkcja niezakłócająca komunikacji (mimo różnych błędów). (1 punkt)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY (punktacja 0-4)

PRZYKŁADOWE ODPOWIEDZI - EGZAMIN MATURALNY - JĘZYK POLSKI, POZIOM ROZSZERZONY

TEMAT 1. Analizując i interpretując poemat Czesława Miłosza "Orfeusz i Eurydyka", zwróć uwagę na sposoby kreowania bohatera i przestrzeni oraz wyrażania refleksji.

I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 26 punktów)

Punktacja 0-2
Wstępne rozpoznanie utworu: , na przykład:
a) utwór epicko-liryczny,
b) osoba mówiąca - narrator, obserwator rzeczywistości,
c) dwie przestrzenie: realna i metafizyczna,
d) czas uniwersalny (archaiczny łączy się ze współczesnym),
e) problematyka egzystencjalna, eschatologiczna,
f) rola dedykacji (np.: wprowadza kontekst biograficzny).

Punktacja 0-6
Kreacja bohatera:, na przykład:
a) artysta/poeta, alter ego autora poematu,
b) prezentuje dwie postawy: poświęcenia dla sztuki i oddania ukochanej,
c) piewca urody życia, doczesności, ciała (swoje słowa układał przeciw śmierci),
d) świat odbiera w sposób zmysłowy,
e) nie może zapomnieć o zmarłej Eurydyce,
f) jej miłość uszlachetniała go,
g) jest jej wdzięczny, czuje się zobowiązany (nie mógł jej zawieść),
h) zdeterminowany, podejmuje ostatnią próbę jej ocalenia,
i) wśród zmarłych myśli i czuje jak człowiek (pamięć, poczucie winy, lęk),
j) tworzy pod wpływem natchnienia (muzyka nim władała),
k) wyobcowany,
l) odczuwa potrzebę kontaktu z ukochaną,
m) wątpi w możliwość jej odzyskania,
n) bezbronny wobec potęgi śmierci (jego lira milczała i śnił bez obrony),
o) odnajduje pocieszenie w doczesnych rzeczach świata.

Punktacja 0-6
Kreacja przestrzeni:, na przykład:
świat
a) świat natury (np.: rzeka, skały, niebo, pszczoły, kwiaty),
b) piękny,
c) bogaty w barwy, dźwięki, zapachy, smaki,
d) pełen światła, ciepła (np.: słońce, jasność poranków),
e) witalny (np.: lot jaskółki, lot stada pelikanów),
f) źródło przyjemności (np.: rozkosz pływania w morzu),
g) tętniący życiem ludzi (np: zgiełk rybackiego portu),
zaświaty
h) przestrzeń ziemskiej cywilizacji (np. oszklone drzwi, elektroniczne psy),
i) znaczące granice przestrzeni (np.: wejście do Hadesu - ciemność, porywisty wiatr, kłęby mgły, wyjście - świetliste oko, niebo, rozgrzana ziemia),
j) labirynt (korytarze, windy),
k) nicość, pustka (kraina Nigdzie),
l) przestrzeń nieograniczona (nie ma dna ni kresu),
m) wieczność (zastygłe stulecia, prochowisko zetlałych pokoleń),
n) zorganizowane państwo (np.: pałac rządców, tron, Persefona - władczyni piekieł),
o) obecność cieni zmarłych (twarze tłoczących się cieni),
p) królestwo śmierci (np.: mrok, cisza, zimno, dominacja czerni),
r) natura pozbawiona witalności (np.: uschnięte grusze, nagie konary).

Punktacja 0-4
Refleksje:, na przykład:
a) historia miłości i śmierci ma wymiar uniwersalny,
b) uczucie może zmienić człowieka,
c) zadaniem artysty jest przeciwstawianie się śmierci,
d) doskonałość sztuki wymaga wyzbycia się uczuć,
e) sztuka ma niezwykłą siłę oddziaływania,
f) poezja nie ocala przed śmiercią,
g) człowiek nie przezwycięży naturalnych praw świata,
h) w dążeniu do celu potrzebne są wiara i nadzieja,
i) śmierć nie jest w stanie pokonać potęgi życia.

Punktacja 0-5
Sposoby kreowania bohatera, przestrzeni oraz wyrażania refleksji:
a) reinterpretacja mitu (np. zmiany dotyczące ukształtowania przestrzeni, czasu, konstrukcji bohatera),
b) kontrast, (np.: między obrazem świata i zaświatów, między naturą nieprzyjazną bohaterowi a naturą przynoszącą ukojenie),
c) symboliczne, wertykalne ukształtowanie przestrzeni (góra - życie, dół - śmierć),
d) odniesienie do symboliki labiryntu,
e) hiperbole podkreślające nieskończoność Hadesu (np. sto, trzysta w dół, pod tysiącami zastygłych stuleci),
f) wykrzyknienia oddające emocje Orfeusza (np. Eurydyko!),
g) mowa pozornie zależna (ukazanie świata z perspektywy bohatera, dotarcie do jego przeżyć),
h) wyliczenie elementów treści pieśni Orfeusza (oddanie bogactwa świata, podkreślenie wielości zmysłowych wrażeń),
i) styl podniosły, patos (np.: żadnym swoim rymem nie sławił nicości),
j) prostota formy, oszczędność środków wyrazu.

Podsumowanie:
Punktacja 0-3
PEŁNE: uogólnienie interpretacyjne zawierające trzy elementy, np.:
dostrzeżenie, że mit o Orfeuszu i Eurydyce niesie z sobą prawdy ponadczasowe, uwspółcześnienie mitu posłużyło Miłoszowi do wyrażenia refleksji na temat ludzkich uczuć, roli sztuki, sytuacji artysty doświadczonego śmiercią, kontrast dwóch światów podkreśla opozycję związanych z nimi wartości etycznych i estetycznych; (3 punkty)
CZĘŚCIOWE: uogólnienie interpretacyjne zawierające dwa elementy; (2 punkty)
PRÓBA PODSUMOWANIA: jedno uogólnienie interpretacyjne. (1 punkt)

TEMAT 2. Zanalizuj i zinterpretuj opowiadanie Bolesława Prusa "Cienie", zwracając uwagę na związek sposobu kreacji świata przedstawionego z parabolicznym charakterem utworu.

I. ROZWINIĘCIE TEMATU (można uzyskać maksymalnie 26 punktów)

Punktacja 0-2
Wstępne rozpoznanie opowiadania:, na przykład:
a) parabola (przypowieść) - świat przedstawiony służy wyrażeniu ogólnych myśli o egzystencji człowieka,
b) tematyka społeczna, psychologiczna, filozoficzna,
c) fabuła jednowątkowa, prosta,
d) afabularne formy wypowiedzi (opis, rozważania),
e) poetyzacja prozy,
f) nastrój melancholii, zadumy.

Punktacja 0-4
Narrator:, na przykład:
a) wypowiada się w pierwszej osobie,
b) uczestnik wydarzeń,
c) prezentuje subiektywny punkt widzenia,
d) obdarzony wyobraźnią,
e) wrażliwy na los drugiego człowieka,
f) dąży do identyfikacji bohatera,
g) dostrzega wartość ludzkiego wysiłku,
h) zauważa zależność człowieka od praw natury.

Punktacja 0-5
Bohater:, na przykład:
a) reprezentuje zbiorowość (np.: ludzie pracy, najubożsi),
b) anonimowy,
c) tajemniczy,
d) skromny,
e) samotny,
f) pracowity,
g) użyteczny,
h) wytrwały,
i) pokonuje siły natury,
j) niedoceniony i zapomniany.

Punktacja -4
Czas i przestrzeń:, na przykład:
a) czas niedookreślony,
b) uniwersalny (np.: życie i śmierć),
c) symbolizuje wartości etyczne (np.: dobro, zło),
d) miejsca wydarzeń ubogie w realia, (np.: ulice Warszawy, latarnie),
e) przestrzeń symboliczna (np. ciemne manowce życia),
f) określa sytuację bohatera,
g) jest projekcją jego osobowości.

Punktacja 0-4
Środki służące budowaniu paraboli:, na przykład:
a) kontrast (np. zmierzch - światło latarni) podkreśla panowanie człowieka nad siłami natury,
b) personifikacja, hiperbolizacja zmierzchu, słownictwo militarne (np.: potężna armia, szturmuje ściany i dachy) uwydatniają potęgę i ogrom zła na świecie,
c) metafora, np. życia człowieka jako wędrówki pełnej niebezpieczeństw (po ciemnych manowcach życia uwijają się latarnicy),
d) symbol (np.: zmierzch - zło, rozniecać światło - nieść dobro),
e) porównanie (np.: znika jak cień) podkreśla znikomość życia człowieka,
f) pytania retoryczne (np.: czy masz ty żonę albo matkę, imię, którym można by ciebie zawołać?) wskazują na anonimowość bohatera i niewiedzę narratora.

Punktacja 0-4
Paraboliczność przedstawionej sytuacji:, na przykład:
a) świat to odwieczna walka dobra ze złem,
b) każdy jest latarnikiem niosącym światło, czyniącym dobro,
c) w każdej społeczności żyją ludzie - cienie (cisi, anonimowi ludzie pracy),
d) codzienny trud świadczy o wielkości duchowej człowieka,
e) życie jest niepewne, nieprzewidywalne, rządzi nim przypadek,
f) jest wędrówką po ciemnych, nieznanych drogach,
g) szybko przemija (znika jak cień).

Podsumowanie:
Punktacja 0-3

PEŁNE: np.: uogólnienie dotyczące trzech elementów świata przedstawionego, których ukształtowanie wskazuje na paraboliczny charakter utworu (np.: refleksyjny stosunek narratora do świata, bohater jako figura ilustrującą uniwersalne prawa ludzkiej egzystencji, brak konkretności i symbolika czasu i przestrzeni); (3 punkty)
CZĘŚCIOWE: np.: uogólnienie dotyczące dwóch elementów świata przedstawionego, których sposób kreacji sugeruje paraboliczny charakter utworu; (2 punkty)
PRÓBA PODSUMOWANIA: np.: uogólnienie dotyczące jednego elementu świata przedstawionego, którego sposób kreacji świadczy o parabolicznym charakterze utworu. (1punkt)

II. KOMPOZYCJA (maksymalnie 2 punkty)
Kompozycję wypracowania ocenia się wtedy, gdy przyznane zostały punkty za rozwinięcie tematu.
− podporządkowana zamysłowi funkcjonalnemu wobec tematu, spójna wewnętrznie, przejrzysta i logiczna; pełna konsekwencja w układzie graficznym, (2 punkty)
− uporządkowana wobec przyjętego kryterium, spójna; graficzne wyodrębnienie głównych części. (1 punkt)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

III. STYL (maksymalnie 2 punkty)
− jasny, żywy, swobodny, zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi; urozmaicona leksyka, (2 punkty)
− zgodny z zastosowaną formą wypowiedzi, na ogół jasny; wystarczająca leksyka. (1 punkty)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

IV. JĘZYK (maksymalnie 8 punktów)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawna, urozmaicona składnia, poprawne: słownictwo, frazeologia, fleksja, (8 punktów)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia i fleksja, (6 punktów)
- język w całej pracy komunikatywny, poprawna fleksja, w większości poprawne: składnia, słownictwo, frazeologia, (4 punkty)
- język w pracy komunikatywny mimo błędów składniowych, leksykalnych (słownictwo i frazeologia), fleksyjnych, (2 punkty)
- język w pracy komunikatywny mimo błędów fleksyjnych, licznych błędów składniowych, leksykalnych. (1 punkt)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

V. ZAPIS (maksymalnie 2 punkty)
− bezbłędna ortografia; poprawna interpunkcja (nieliczne błędy); (2 punkty)
− poprawna ortografia (nieliczne błędy różnego stopnia); na ogół poprawna interpunkcja. (1 punkty)
Uwaga: jeśli powyższe kryteria nie zostały spełnione, nie przyznaje się punktów.

VI. SZCZEGÓLNE WALORY PRACY punktacja 0-4

Najważniejsze informacje z Poznania - zamów nasz newsletter

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Jak działają oszuści - fałszywe SMS "od najbliższych"

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na wielkopolskie.naszemiasto.pl Nasze Miasto