Maciej Garbowicz: Trzeba rozmawiać o Prośnie, uświadamiać ludzi i pokazywać jej piękno WYWIAD

Otrzymałeś Medal Za Zasługi w Rozwoju Wędkarstwa podczas uroczystości 75-lecia Zorganizowanego Wędkarstwa w Kaliszu.

To był bardzo miły gest ze strony wnioskodawcy - władz Koła Kalisz Miasto oraz Zarządu Głównego PZW. Dla mnie ważne jest nie tylko samo wędkowanie, ale także dbałość o rzeki, ich ochrona i zarybianie. Zaszczepione mam to jeszcze z czasów dzieciństwa. Moja aktywność w tym obszarze została dostrzeżona, za co bardzo dziękuję.

Jak zaczęła się ta twoja pasja wędkarstwa?

Mój tata zabrał mnie pierwszy raz na ryby, gdy miałem 12 lat. Zdałem egzaminy i od 1984 r. jestem członkiem Polskiego Związku Wędkarskiego. Na początku każdy akwen był fascynujący, ale z czasem narodziła się pasja do rzek. Pierwszą miłością była oczywiście Prosna. I tak zostało, bo niezmiennie spędzam nad jej brzegiem wiele czasu, z wędką i aparatem. To rzeka w której mamy wiele ciekawych gatunków ryb, jak kleń, okoń, boleń, szczupak, leszcz, jaź, płoć, krąp, ukleja, jelec czy kiełb. Są też mniej liczne jak sandacz, sum, brzana, lin, wzdręga, karaś czy też karp. Ta fascynacja rzekami trwała przez szkołę średnią i studia. Jestem z zawodu architektem wnętrz, a pracę magisterską pisałem, nieco przewrotnie, o komponentach architektonicznych w krajobrazie rzek. Na studiach fascynacja pogłębiła się o sudeckie rzeki górskie.

Jakie są największe zagrożenia dla rzeki Prosny?

Mieliśmy szczęście, że zaborca rosyjski nigdy nie realizował na rzece wielkich pomysłów hydrotechnicznych, które pojawiały się m.in. w zaborze pruskim. Nie próbowano też naszej rzeki nadmiernie kanalizować. W moim odczuciu największym zagrożeniem dla Prosny jest obecnie jej dalsze grodzenie, piętrzenie, regulacja koryta oraz zabieranie terenów, gdzie rzeka może swobodnie wylewać. Niechlubnym przykładem z ostatnich miesięcy jest forma remontu progu rzecznego w Piwonicach. Można było to inaczej zrobić zgodnie z obowiązującym od kilku lat „Katalogiem dobrych praktyk robót hydrotechnicznych i prac utrzymaniowych wód” zapewniając poszanowanie środowiska. Przy okazji tej realizacji kaliszanie stracili również miejsce do wypoczynku. Śledzę profil Wód Polskich i widzę, że obecne efekty prac na rzekach bywają często koszmarne. Źle wygląda kwestia przepławek dla ryb. Na dodatek jest ich mało, a brak konserwacji w utrzymaniu drożności powoduje, że nie spełniają swojej funkcji.

A jaki wpływ na Prosnę może mieć zbiornik Wielowieś Klasztorna?

To dla mnie bardzo niepokojący temat. Wielowieś Klasztorna może stać się drugą taką „atrakcją”, jaką jest zalew w Szałem. Jeśli doszłoby do realizacji tego pomysłu, to wielu kaliszan się zdziwi, zwłaszcza w sytuacji utrzymujących się suszy. Płytkie, szeroko rozlane zbiorniki, takie jak ten, są poddane zjawisku szybkiego zakwitu wody, parowania. Na dodatek pełnią one formę odstojnika, gdzie latami nawarstwiające się osady i rumosz rzeczny wypłycają je. Później, jak w wypadku zbiornika Szałe, nie będzie pieniędzy na ich usuwanie. Na pewno możemy zapomnieć, że w okresie letnim wody Prosny wypełnią wszystkie kaliskie kanały. Będzie za mała ilość wody i to gorszej jakości, ze względu na masowe stosowania azotanów i azotynów w rolnictwie. Mamy piękną dolinę Prosny od Grabowa do Kalisza, z fascynującą florą i fauną. Gdy powstanie zbiornik to zniknie ten obszar w pierwotnej formule. Woda będzie podgrzana, pozbawiona tlenu. Zmieni się ichtiofauna i niektóre gatunki ryb, jak np. piekielnica i różanka zginą. Ich aktualna obecność świadczy o niezłych możliwościach samooczyszczania się rzeki i dobrej jakości wody. Ryb objętych prawną, częściową ochroną mamy w Prośnie więcej m.in. kozę i śliza. To samo dotyczy pięknego ptaka - zimorodka, który nie znajdzie przestrzeni dla siebie nad otwartym zbiornikiem. Powinniśmy ratować naturalne środowisko tych zwierząt. Oczywiście pojawią się inne gatunki np. wodne ptaki wędrowne. Tylko dlaczego chcemy to pierwotne środowisko zmieniać?

Mamy również problem z zaśmiecaniem Prosny i jej brzegów. Pokazały to choćby akcje, podczas których wyciągano z wody całe kontenery butelek czy innych śmieci.

Tak, to duży problem. Koło PZW Kalisz Miasto otrzymało jednak podczas uroczystości 75-lecia Zorganizowanego Wędkarstwa w Kaliszu fantastyczny prezent od prezydenta Krystiana Kinastowskiego - trzy fotopułapki. Pozwoli to skuteczniej walczyć z kłusownictwem czy ze śmieceniem. Mam nadzieję, że te urządzenia będą wykorzystywane z dużymi sukcesami. Ta świadomość wśród społeczeństwa jest coraz wyższa, ale nadal zdarzają się różne sytuacje związane z patologiami nad wodą. Takie osoby trzeba łapać i karać.

Będziesz wkrótce realizował wspólny projekt dotyczący rzek z naszym miastem sąsiedzkim, Hamm. Na czym on będzie polegał?

Robert Biermann ze stowarzyszenia „Przyjaciele natury” realizuje projekt o renaturyzacji rzek, czyli przywracania ich pierwotnego stanu w swoim mieście. Chcę stworzyć wspólny proekologiczny projekt. Chcę im pokazać największą atrakcję naszej rzeki - tarło certy. Ta wędrowna ryba dociera do nas z Bałtyku i kończy swoją miłosną wędrówkę pod zaporą w Jastrzębnikach, nie mogąc płynąć już dalej w górę rzeki. Może ten nasz wspólny projekt przemówi do wrażliwości osób, które odpowiadają za pewne decyzje na naszej rzece. Trzeba o Prośnie rozmawiać, uświadamiać ludzi i pokazywać jej piękno.