Obchody rocznicy nadania Statutu Kaliskiego na Rozmarku w Kaliszu ZDJĘCIA

Spotkanie rozpoczęto dźwiękiem szofaru w wykonaniu Barnaby Boczka. Wiersze Rozy Jakubowicz zaprezentował Jerzy Szukalski. Następnie 12 osób odczytało tekst Statutu Kaliskiego.

- Statut kaliski z 1264 r. był pierwszym dokumentem normalizującym status prawny Żydów w naszym mieście. Dokument tak istotny, że król Kazimierz Wielki rozszerzył jego zasięg na wszystkich Żydów zamieszkujących ówczesną Polskę. Następni polscy władcy potwierdzali ten przywilej przez setki lat do czasu Stanisława Augusta. Statut regulował zasady handlu i stosunków Żydów z chrześcijanami. Przede wszystkim dotyczył wymagania szacunku do ich cmentarzy, synagog i innych budynków modlitewnych - powiedziała Dorota Swinarska, jedna z organizatorek.

- Dla wszystkich Żydów ten dokument jest bardzo ważny, ale przede wszystkim dla Żydów, którzy wówczas, w 1264 r. mieszkali w Kaliszu. Był to pierwszy dokument w Polsce i trzeci w Europie, który pozwalał swobodnie kultywować własną religię, pozwalał zamieszkiwać i dawał prawa. Pozwalał na bezpieczeństwo i to, że ludzie innego wyznania mogli spokojnie żyć w murach naszego miasta - powiedziała Halina Hila Marcinkowska, przewodnicząca Rady Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich w RP.

Jak tłumaczyli organizatorzy spotkania, jednym z impulsów do zorganizowania tego spotkania było to, że mieszkańcy Kalisza nie potrafią pogodzić się z niedopuszczalnym zajściem z 11 listopada ubiegłego roku, kiedy to doszło do spalenia Statutu Kaliskiego.

Statut wyznaczał zakres władzy nad ludnością żydowską, zasady według których Żydzi mogli prowadzić działalność handlową oraz regulował ich relacje z chrześcijanami. Wyróżniały go zwłaszcza dwa przepisy: nie można było oskarżać Żyda o używanie krwi chrześcijańskiej (tzw. oskarżenie o mord rytualny) a w razie nocnej napaści chrześcijański sąsiad miał obowiązek udzielić Żydowi pomocy pod karą grzywny. W Statucie przewidziano także kary za zbezczeszczenie synagog i cmentarzy. Dzięki tym zapisom Statut Kaliski stał się symbolem bezpiecznej egzystencji Żydów w Polsce.

Oryginał tego przywileju, wzorowanego na edyktach władców Czech i Węgier, nie zachował się. Tekst przywileju wydany został w zbiorze praw Kazimierzowskich oraz kodeksie Zamoyskiego. W 1928 roku malarz Artur Szyk, opublikował bibliofilskie wydanie Statutu Kaliskiego dedykowane Józefowi Piłsudskiemu. Jeden z egzemplarzy "Statutu Szyka" znajduje się w Miejskiej Bibliotece Publicznej w Kaliszu.