Upamiętnili 81. rocznicę pierwszych deportacji kaliskich Żydów ZDJĘCIA

Kwiaty i znicze pamięci zostały złożone przy pamiątkowych tablicach – na skwerze Rozmarek oraz przy ul. 3 Maja. Hołd kaliskim Żydom, deportowanym do obozów śmierci, oddali wiceprezydent Kalisza Grzegorz Kulawinek oraz reprezentanci Gminy Wyznaniowej Żydowskiej na czele z Haliną Hilą Marcinkowską, prezes Rady Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich RPW.

Obóz przejściowy w hali targowej

Przemoc hitlerowska w stosunku do Żydów zamieszkujących Kalisz rozpoczęła się z chwilą wkroczenia oddziałów Wehrmachtu do miasta. Ale to jednak listopad i grudzień, były miesiącami, w których rozstrzygnęły się losy społeczności żydowskiej.

- Hitlerowski plan "oczyszczenia" ziem wcielonych do Rzeszy, przewidywał usunięcie w okresie od listopada 1939 roku do lutego 1940 roku, wszystkich Żydów do Generalnej Guberni. Przesiedleniu podlegał każdy, kto jest lub był wyznania mojżeszowego, każdy, którego ojciec lub matka są lub byli wyznania mojżeszowego, osoby pochodzące z małżeństw mieszanych, lub ten, kto miał żydowskich dziadków - tłumaczy w swoim tekście Halina Hila Marcinkowska.

Od 10 listopada nastąpiły masowe wysiedlenia Żydów z ulic: Górnośląskiej, Piłsudskiego (obecnie ul. Śródmiejska) i Pułaskiego. Do opróżnionych mieszkań, okupanci niezwłocznie lokowali przybyłych do Kalisza tzw. Niemców bałtyckich. Na zapakowanie rzeczy Żydom dawano 10 minut, można było zabrać jedynie podstawowe przedmioty, a sam bagaż nie mógł przekraczać 15 kg. Wypędzonych czasowo umieszczono w klasztorze oo. Bernardynów. Następnie przeniesiono ich do Hali Targowej Braci Szrajer (obecnie jest tu Galeria Tęcza), gdzie urządzono obóz przejściowy.

Wywieziono z Kalisza ponad 15 tysięcy osób

Do 2 grudnia 1939 roku w hali targowej zgromadzono ponad 10 tys. Żydów. Akcją kierował osobiście burmistrz Walter Grabowski oraz szef gestapo Obersturmführer SS Telo Klause.

- Zgromadzonych w hali i na placu Żydów, otoczyła żandarmeria i policja. Ustawiono ich po 5 w szeregach i pod konwojem wysłano na dworzec kolejowy. Równocześnie do hali doprowadzani byli kolejni żydowscy mieszkańcy miasta. Akcja wysiedleńcza trwała do 14 grudnia. Żydów przebywających w hali wywieziono do Generalnej Guberni - tłumaczy Halina Marcinkowska.

Ogółem wyekspediowano 10 pociągów z 15.862 osobami (2 grudnia wysłano 2 składy do Lublina i Sandomierza, 6 grudnia – 2 składy do Kałuszyna i Łukowa, 11 grudnia - 2 składy skierowano do Sarnak i Sokołowa Podlaskiego, 12 grudnia – 1 skład do Węgrowa, 13 grudnia – 1 skład do Łosic, 14 grudnia – 2 składy do Rzeszowa i Krakowa). W hali targowej pozostało 1312 Żydów, których wywieziono 23 stycznia 1940 roku do Koźminka do obozu pracy. W 1940 roku w Kaliszu, pozostało niespełna 1000 Żydów, dla których zorganizowano getto przy ul. Złotej.