Dla mieszkańców i środowiska

Modernizacja ZUOK-u trwała cztery lata. Najważniejsze efekty prowadzonych przez ten czas inwestycji można zawrzeć w pigułce: powstała najnowocześniejsza w Polsce tego typu instalacja fermentacji odpadów biodegradowalnych oraz znacznie zwiększyła się wydajność zmodernizowanej linii sortowniczej.

– Z wielką satysfakcją przekazaliśmy wszystkim informację o zakończeniu rozbudowy i modernizacji „Orlego Stawu”. Bo jest się czym chwalić! Dzięki temu wytworzone przez mieszkańców odpady komunalne zostaną w znacznie większym stopniu doczyszczone, podzielone na różne frakcje, a co za tym idzie – duże ich ilości będą poddane recyklingowi. A wszystko w zgodzie ze środowiskiem i obowiązującym prawem – mówi Jan Adam Kłysz, Przewodniczący Zarządu ZKG „Czyste Miasto, Czysta Gmina”.

Z naciskiem na edukację ekologiczną

Dzisiaj najważniejszym wyzwaniem w obszarze gospodarki odpadami jest tak naprawdę zapobieganie ich powstawaniu i działanie w myśl idei gospodarki o zamkniętym obiegu. W prowadzonym przez Związek Projekcie nie zabrakło i tego. Przez ten czas na terenie gmin związkowych prowadzone były działania edukacyjno-informacyjne, zachęcające do zmiany stylu życia na bardziej świadomy, ekologiczny i odpowiedzialny. Artykuły w prasie, audycje radiowe i telewizyjne, informacje w mediach społecznościowych, a także pogadanki w szkołach na temat modelu zero-waste, których efektem był konkurs dla uczniów na najlepsze plakaty i ulotki – to tylko część działań, które powinny zaowocować bardziej świadomym ekologicznie społeczeństwem.

A jeśli odpady powstaną, trafią do ZUOK-u „Orli Staw”. To właśnie tutaj przywożone są, wytwarzane przez mieszkańców Związku śmieci. Nic zatem dziwnego, że władze Związku stawiają na rozwój tej instalacji, by spełniała wymogi prawa zarówno unijnego, jak i polskiego.

– Dodatkowo, nasi mieszkańcy mają świadomość, że praca, którą wkładają w segregację odpadów w swoich domach, nie idzie na marne, odpady zostaną odpowiednio zagospodarowane i poddane recyklingowi – dodaje Jan Adam Kłysz.

Efekty prac modernizacyjnych – sortownia

Jednym z istotniejszych elementów, zrealizowanych w Orlim Stawie w ramach unijnego Projektu prac, była modernizacja linii sortowania odpadów. Już teraz, po jej rozruchu, wiadomo, że to jeden z najnowocześniejszych obiektów w Polsce, o przepustowości pozwalającej na sortowanie min. 80 000 Mg/rok zmieszanych odpadów komunalnych lub zamiennie sortowanie odpadów ze zbiórki selektywnej z wydajnością min. 28 000 Mg/rok.

Dzięki zamontowanym urządzeniom – separatorom: optycznym (7 sztuk), balistycznym, elektromagnetycznym i wiroprądowym, 10-sekcyjnemu situ bębnowemu, rozrywarce worków i ponad 100 taśmociągom – można na linii wydzielić 15 frakcji materiałowych przeznaczonych do recyklingu, tj. papier, karton, cztery rodzaje PET-u, trzy rodzaje folii: PE, PP, PS, kartoniki po żywności płynnej, frakcję energetyczną, metale żelazne i nieżelazne.

– Instalacja jest bardzo elastyczna, co pozwala na reagowanie na zapotrzebowanie naszych odbiorców, którzy wymagają stabilnej jakości i przewidywalnej ilości surowców. Ostatecznie surowce te pozostają przecież w zamkniętym obiegu – podkreśla Jan Adam Kłysz.

Zalet płynących z modernizacji i rozbudowy sortowni jest wiele. Do korzyści dla środowiska, związanych z przekazywaniem większej ilości surowców do recyklingu, należy dodać również te ekonomiczne. Chodzi o zmniejszenie potencjalnych kosztów, jakie musiałyby ponieść związkowe samorządy, gdyby nie spełniły nałożonych prawem poziomów recyklingu. Poza tym rynek surowców jest trudny i odzwierciedla to, co dzieje się w gospodarce.

– Trzeba zatem mieć na względzie fakt, że liczy się każda tona sprzedanego surowca, nawet za symboliczny grosz. Pozwala to na uniknięcie kosztów zagospodarowania odpadów. Staramy się bowiem, aby zwiększona sprzedaż surowców pokryła, przynajmniej częściowo, rosnące koszty części zamiennych, energii, kosztów pracy, paliw i usług – mówi Jan Adam Kłysz.

Minęło już 15 miesięcy codziennej eksploatacji zmodernizowanego obiektu. Wyniki są obiecujące. Aktualnie, w porównaniu do analogicznego okresu sprzed modernizacji, ilość odzyskiwanego surowca zwiększyła się o ponad 48%. Jednak wiele wskazuje na to, że efekty będą jeszcze lepsze. W dużej mierze będzie to również zależało od jakości prowadzonej przez mieszkańców selektywnej zbiórki „u źródła”, czyli we własnych gospodarstwach domowych.

Owszem, zmodernizowana sortownia odpadów oznacza zagospodarowywanie odpadów na wyższym poziomie technologicznym, jednak nic nie zastąpi zaangażowania mieszkańców. Modernizacja linii sortowania, zakończona w kwietniu ubiegłego roku, stanowi zaledwie pierwszy etap rozbudowy. Zaplanowane są kolejne dwa etapy modernizacji w przyszłości tak, aby dodatkowo podnieść jakość wydzielonej folii i papieru poprzez wprowadzenie dwustopniowego sortowania tych frakcji, zwiększyć ilość wydzielanych frakcji nadających się do recyklingu oraz zwiększyć przepustowość całej instalacji o dodatkowe 25-50%.

Fermentacja – strzał w dziesiątkę

Ale to nie koniec tego wielkiego, odpadowego przedsięwzięcia. W ramach Projektu zrealizowano kolejną inwestycję, która wpisuje się w cały cykl modernizacji ZUOK-u „Orli Staw”. Mowa o instalacji fermentacji. Moduł instalacji fermentacji beztlenowej selektywnie zbieranych odpadów biodegradowalnych jest pierwszą tego typu instalacją w Polsce. Do obiektu trafiają odpady kuchenne i zielone w ilości min. 15 tys. ton na rok.

– Produktem przetwarzania tych odpadów jest biogaz służący do produkcji „zielonej” energii elektrycznej i cieplnej. Wytworzone w procesie ciepło będzie wykorzystywane na potrzeby ZUOK-u, głównie do ogrzewania fermentera, w celu podtrzymania ciągłości procesu termofilowego. Nadwyżki energii cieplnej zostaną natomiast wykorzystane do ogrzewania budynków Zakładu – mówi o efektach inwestycyjnych Jan Adam Kłysz.

Dodatkowo, produkcja energii elektrycznej z biogazu spowoduje, że Zakład stanie się niezależny od zasilania zewnętrznego. Nadwyżka produkowanej w ten sposób „zielonej” energii trafi do energetycznej sieci ogólnokrajowej. Ale to nie wszystko. W wyniku procesu fermentacji wytwarzany będzie wysokiej jakości nawóz stały oraz nawóz płynny.
Realizacja modułu fermentacji to był strzał w dziesiątkę. Korzyści z przeprowadzenia inwestycji jest mnóstwo – nie tylko dla środowiska, ale również dla mieszkańców.

– W końcu w ZUOK-u „Orli Staw” zostanie zagospodarowana frakcja, która jest bardzo problematyczna, bo choć są to odpady organiczne i dość szybko ulegają biodegradacji w porównaniu do innych frakcji, to jednak pozostawienie ich bez „opieki” może rodzić problemy ze zwierzętami, ptakami, gryzoniami, owadami i nieprzyjemnymi zapachami. – Mieszkańcy gmin zrzeszonych w Związku mogą spać spokojnie. Instalacja gwarantuje sprawne zagospodarowanie bioodpadów – przekonuje Jan Adam Kłysz.

Fermentacja oznacza bowiem produkcję biogazu, a co za tym idzie – również energii cieplnej i elektrycznej. Dzięki temu Zakład będzie ponosił niższe koszty eksploatacyjne. Co więcej, inwestycja wiążę się z pełną higienizacją odpadów i możliwością redukcji czasu ich stabilizacji, automatyzacją procesu unieszkodliwiania odpadów, zmniejszeniem emisji odorów i zanieczyszczeń do środowiska naturalnego.

„Zielona” polityka Związku

– Obie instalacje są elementem naszej „zielonej” polityki, którą staramy się wdrażać w naszym Związku – mówi Jan Adam Kłysz.

– To nasza dalekowzroczność, przewidywalność, uwzględnianie zarówno lokalnych uwarunkowań, jak i wskaźników, które w najbliższych latach musimy osiągnąć, były naszą motywacją do podjęcia tego Projektu. Zmodernizowana i rozbudowana sortownia pozwoli sprostać wyśrubowanym wymaganiom dotyczącym recyklingu, podobnie jak wybudowana instalacja fermentacji, która daje nam szansę na osiągnięcie tych wymogów w zakresie odpadów biodegradowalnych, przy okazji wytwarzając „zieloną” energię cieplną i elektryczną.

Jest to najlepszy przykład funkcjonowania gospodarki obiegu zamkniętego. – Odzyskujemy surowce, przekazujemy je recyklerom, którzy tworzą z nich nowe, przydatne produkty. Tym samym bezpośrednio wpływamy na redukcję emisji dwutlenku węgla – podsumowuje Jan Adam Kłysz.

– Co istotne, realizowaliśmy tę inwestycję w naprawdę trudnym czasie: pandemii koronawirusa, zawirowań gospodarczych i toczącej się do tej pory wojny w Ukrainie. Jesteśmy dumni, że udało nam się sprostać temu wyzwaniu. Tu podziękowania należą się również Wykonawcom tego Projektu, ale przede wszystkim pracownikom ZUOK-u „Orli Staw”, wspaniałemu Zespołowi ludzi, którzy służyli Zarządowi Związku swoim doświadczeniem, wsparciem i wielkim zaangażowaniem w doprowadzenie tej inwestycji do końca.

Przedmiotowa inwestycja realizowana jest w ramach Projektu pn. "Modernizacja ZUOK Orli Staw jako Regionalnego Centrum Recyklingu". Wartość Projektu wynosi 144 154 793,01 zł brutto, w tym dofinansowanie 79 695 332,72 zł ze środków UE w ramach POIiŚ 2014-2020, II oś priorytetowa, Działanie 2.2 – Gospodarka odpadami komunalnymi.