"Kaliszanin" w Wielkopolskiej Bibliotece Cyfrowej

Wykład wprowadzający "Prasa regionalna XIX wieku i warsztat historyka literatury" wygłosił prof. UAM dr hab. Jerzy Borowczyk, prodziekan do spraw nauki Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu, który na wybranych przykładach omówił znaczenie i funkcje XIX-wiecznych czasopism w kontekście badań literackich.

- Prasa XIX-wieczna stanowi fascynujące zjawisko - mówił prof. Borowczyk. - W ciągu tego stulecia czasopisma całkowicie zrewolucjonizowały nie tylko sposób udostępniania tekstów literackich, ale wpłynęły również na sposób myślenia pisarzy o ich warsztacie.

Reprezentujący Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu prof. UAM dr hab. Bogdan Hojdis przybliżył początki starań o digitalizację "Kaliszanina" podejmowane już w 2014 r. - Udostępnianie dawnej prasy to ważny etap budowania zasobów badawczych dla rożnych dziedzin humanistyki - mówił. - W tym konkretnym wypadku doszło do finału wieloletnich starań o przywrócenie nie tylko wielkopolskim regionalistom XIX-wiecznego kaliskiego periodyku.

Adam Cankudis z Wydziału Filologii Polskiej i Klasycznej UAM w Poznaniu, odpowiedzialny za część informatyczną projektu, w wystąpieniu "Węzeł Filologiczny: biurko badacza" omówił bardzo szczegółowo sposób digitalizacji oraz udostępniania "Kaliszanina".

- Nasz cel stanowiło nie tylko opublikowanie czasopisma w przestrzeni internetowej w postaci skanów, ale opublikowanie go w wersji znakowej po wcześniejszej korekcie, co bezsprzecznie ułatwi przeszukiwanie treści poszczególnych numerów - podkreślił Cankudis.

Dr Ewa Kuśmierek z Działu Nowych Interfejsów Użytkownika Poznańskiego Centrum Superkomputerowo-Sieciowego w swoim wystąpieniu skupiła się na projekcie DARIAH-PL finansowanym w ramach Programu Operacyjnego Inteligentny Rozwój 2014-2020.

- DARIAH-PL tworzy, rozwija i utrzymuje infrastrukturę cyfrowej humanistyki, która umożliwia pracę z materiałami multimedialnymi, obejmującymi zasoby tekstowe, muzyczne, wizualne i przestrzenne, np. zabytki - wyjaśniła dr Kuśmierek. - W rezultacie realizacja interdyscyplinarnych badań, wymagających wykorzystania różnorodnych materiałów, jest znacznie łatwiejsza, a także silniej powiązana z podmiotami gospodarczymi.

Monika Sobczak-Waliś, kierowniczka Działu Informacji Naukowej i Zbiorów Specjalnych w MBP, przybliżyła okoliczności powstania pisma, sylwetki jego redaktorów, a także problematykę podejmowaną na łamach periodyku.

- Zawartość stanowiła wypadkową założeń przyjętych przez redaktorów, oczekiwań czytelników oraz obostrzeń ze strony cenzury - mówiła. - Na co dzień z "Kaliszaninem" współpracował szereg korespondentów zarówno z miast powiatowych guberni kaliskiej, Sieradza, Wielunia, Konina, Słupcy, Turku czy Koła, jak również z terenu Królestwa Polskiego: Kutna, Płocka, Lublina, Łodzi oraz Warszawy. Nadsyłano także liczne korespondencje z zagranicy, w tym z Wiednia, Berlina, Paryża, Lipska oraz Drezna.

Spotkanie otworzył i moderował Robert Kuciński, dyrektor MBP w Kaliszu.

- Bardzo się cieszę z faktu, iż Miejska Biblioteka Publiczna im. Adama Asnyka ma swój malutki udział w digitalizacji i udostępnieniu numerów „Kaliszanina” - nie krył radości dyrektor Kuciński.

Sympozjum towarzyszyła wystawa "Ale numer! Sensacje z Kalisza" prezentowana do końca sierpnia w Galerii 66, którą przygotowali Monika Sobczak-Waliś, Arkadiusz Błaszczyk, Mateusz Halak i Robert Kuciński. Ekspozycja, wpisana w program obchodów Święta Miasta Kalisza, przybliża karty "Kaliszanina" z lat 1870-1892, specjalną uwagę poświęcając dziewięciu anonsom. Z pożółkłych kart wyłuskała je Monika Sobczak-Waliś, natomiast Mateusz Halak nadał im oprawę graficzną w duchu dziewiętnastowiecznej satyry.

Zaprojektowane przez Arkadiusza Błaszczyka wielkoformatowe plansze pozwalają wczuć się w klimat ówczesnej prasy. Pomysłodawcą projektu jest Robert Kuciński. Ciekawostkę stanowi papierowy egzemplarz pisma ze zbiorów MBP z 1878 r. oraz nośniki cyfrowe i mikrofilmy, na których przechowywany jest "Kaliszanin". Warto wspomnieć, że w początkach lat 90. XX w. staraniem Kaliskiej Fundacji Kultury ukazała się reedycja najstarszej kaliskiej gazety. Archiwalne numery pisma udostępnił dr Jerzy Wypych.

Zobacz także: